Tłumikiem nazywamy urządzenie służące do częściowej lub całkowitej eliminacji drgań, fali akustycznej, hałasu czy też szczególnych częstotliwości w układach elektronicznych. Na układ wydechowy składają się kolektor wydechowy, tłumik oraz rura wydechowa.
Jako pierwszy pojawia się kolektor wydechowy, który zamontowany jest bezpośrednio do bloku silnika. Jest to część odpowiedzialna za gromadzenie gazów spalinowych z kilku występujących obok siebie cylindrów silnika; doprowadza je do wspólnego przewodu. Z kolei w kolektorze wylotowym (czy też w przewodzie odprowadzającym gazy spalinowe z turbiny) umieszczona może być sonda lambda. Jest ona odpowiedzialna za badanie składu spalin. Na podstawie jej oznaczeń mikroprocesor steruje dawką paliwa tak, by skład spalin był jak najbardziej zbliżony do optymalnego. Kolejnym elementem układu wydechowego jest katalizator. Jest to urządzenie, którego zadaniem jest neutralizowanie spalin wydalanych przez układ wydechowy. Dzięki katalizatorowi obecne w spalinach związki trujące ulegają różnym reakcjom chemicznym, na przykład dopalaniu. W efekcie ulatniają się z rury wydechowej jako związki obojętne. Funkcjonowanie reaktora opiera się na reakcji składników wchodzących w skład spalin z katalizatorem.
W skład układu wydechowego wchodzą również tzw. tłumiki dźwięku połączone z katalizatorem za pomocą przewodów rurowych. Zasadniczo pojawiają się dwa tłumiki dźwięku połączone szeregowo, z których jeden może być tłumikiem absorpcyjnym, odpowiedzialnym za tłumienie wysokich częstotliwości dźwięku, a drugi - tłumik komorowy, odpowiedzialny za tłumienie niskich częstotliwości. Ten pierwszy, inaczej przelotowy zbudowany jest z nawiercanej rury zamkniętej w puszce wypełnionej materiałem dźwiękochłonnym, takim jak np. wata stalowa lub szklana. Elementarną cechą tego rodzaju tłumików jest niski opór przepływu spalin; najczęściej pełni funkcję pierwszego tłumika w układzie wydechowym. Z kolei ten drugi, inaczej refleksyjny zbudowany jest z wielu komór, o różnych pojemnościach, połączonych ze sobą rurkami. Charakterystyczne dla tłumików refleksyjnych są duże opory przepływu spalin; najczęściej stanowi końcowy element układu wydechowego. Występują także inne zestawienia tych dwóch rodzajów tłumików.
Do podstawowych zadań tłumika należy prawidłowe odprowadzanie spalin z silnika, zmniejszenie poziomu hałasu, jaki wydobywa pracujący silnik, redukcja szkodliwych gazów występujących w spalinach, a także zapewnienie optymalnej pracy silnika. Obecnie tłumik spełnia więcej funkcji niż kiedyś, stąd niezwykle ważne jest, aby był on odpowiednio dobrany do samochodu. Nieodpowiedni tłumik może być przyczyną do negatywnych w skutkach zmian. W efekcie można się spotkać z mniejszą mocą i zwiększonym zużyciem paliwa, a w najgorszym wypadku scenariusz przewiduje nawet przegrzanie i spalenie silnika. Źle dobrany tłumik i niskiej jakości uszczelki mogą przyczynić się także do przedostawania się niewyczuwalnego i silnie trującego tlenku węgla do kabiny pasażerskiej samochodu. W efekcie skutki mogą być tragiczne, bowiem kierowcy i pasażerowie narażeni są na zatrucie i utratę przytomności. Ponadto nieprawidłowo wyregulowany tłumik lub jego wadliwa struktura są powodem złej pracy silnika, widocznej w zwiększonym zużyciu paliwa i słabszej mocy. Nieprawidłowe wykonane połączenia, zawieszki lub nieodpowiedni montaż przyczyniają się również do przenoszenia drgań silnika na karoserię auta. W rezultacie zmniejsza się ogólna sprawność samochodu i komfort jazdy.
Tłumiki powinny być indywidualnie dobrane do każdego modelu auta i wykonane według zaleceń producentów samochodów. Układ wydechowy i auto to specjalnie oraz indywidualnie dobrana para. Konkretny tłumik powinien być dopasowany do danego modelu samochodu. Uwzględnia się zatem markę, typ, rocznik, pojemność, skrzynię biegów, numer podwozia, kraj produkcji itd.
Jednak podczas jakichkolwiek przeróbek naszego pojazdu musimy pamiętać, aby używane przez nas do tego celu elementy były odpowiedniej jakości i właściwie dobrane do naszego auta. Właściwy dobór elementów układu wydechowego ma niebagatelne znaczenie, ponieważ jest on elementem bezpośrednio współpracującym z silnikiem. Oczywistym jest więc, że budowa układu wydechowego ma wpływ na działanie jednostki napędowej. Odpowiednio dopracowany układ wydechowy pozwoli na uzyskanie poprawy osiągów naszego samochodu.
Jeżeli chodzi o wybór odpowiedniego tłumika to rynek części samochodowych oferuje szeroką gamę układów wydechowych i dużą różnorodność tłumików oraz pozostałych elementów. Można wybierać spośród najtańszych propozycji producentów kopiujących części oryginalne, poprzez wtórny rynek części oryginalnych, kończąc na najdroższych elementach firmowanych przez producentów samochodów. Pierwszy wybór, czyli postawienie na tanie rozwiązanie niejednokrotnie okazuje się niekoniecznie korzystny z punktu widzenia kosztów eksploatacji. Fakt, że jednorazowy wydatek może okazać się znacznie niższy niż przy wyborze części oryginalnych, natomiast wpływ źle dopasowanego elementu do podwozia i charakterystyki pracy danego modelu silnika może przynieść negatywne efekty oraz z czasem spore straty finansowe.
